زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
 

بسط (مفردات‌نهج‌البلاغه)






بَسط (به فتح باء و سکون سین) یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای گشودن، وسعت دادن و گستردن می‌باشد که حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص بیعت با خودش و کیفیت آفرینش زمین و ... از این واژه استفاده نموده است.


۱ - مفهوم‌شناسی



بَسط (به فتح باء و سکون سین) به معنای گشودن، وسعت دادن و گستردن آمده است.

۲ - کاربردها



امام (علیه‌السلام) درباره بیعت خویش فرموده است: «و بسطتم یدی فکففتها و مددتموها فقبضتها ...» در اینجا بسط به معنی گشودن و باز کردن می‌باشد.
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره زمین نیز فرموده‌اند: «و بسطها لهم فراشا.» در اینجا بسط به معنی گستردن آمده است.
آن حضرت در بیانی دیگر نیز فرموده است: «اللّهم و قد بسطت لی فیما لا امدح به غیرک و لا اثنی به علی احد سواک.» که در اینجا این واژه به معنی وسعت دادن آمده است.
«انبساط»: به معنی باز شدن، باسط به معنی باز کننده و وسعت دهنده و مبسوط به معنی باز شده در خطبه‌ ۱۶۳، و خطبه‌ ۱۰۰، و خطبه ۱۰۵ آمده است.
«بساط»: به معنای گسترده، مصدر به‌معنی مفعول است مانند: فرش و ... چنان‌که آن حضرت (صلوات‌الله‌علیه) درباره‌ی زاهدان فرموده:«اولئک قوم اتخذوا الارض بساطا.»

۳ - تعدادکاربرد



این واژه با مشتقات آن جمعاً نوزده بار در «نهج البلاغه» آمده است.

۴ - پانویس


 
۱. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۵۰، خطبه۲۲۹.    
۲. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۲۹، خطبه۲۱۱.    
۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۳۵، خطبه۹۱.    
۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۳۲، خطبه۱۶۳.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۴۵، خطبه۱۰۰.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۵۱، خطبه۱۰۵.    
۷. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۸۶، حکمت۱۰۴.    
۸. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۱۷، خطبه۱۵۵.    
۹. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۳۲، خطبه۱۶۳.    
۱۰. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۵۶، خطبه۲۳۷.    


۵ - منبع


قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «بَسط»، ص۱۳۴.    






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.